As famosas cántaras onde se gardaba o leite, agora reutilizadas coas pinturas que ensinan a facer nos cursos de manualidades que organiza ASAJA, financiados con fondos europeos. |
Hai uns 25 anos, en mañás de inverno algo máis fríos ca este, cando non era día de clase, o meu avó levábame con el no seu mítico Land Rover de carga a recoller o leite polas parroquias de Sober. Chegaba a un lugar (“vai fríu, non!”), sacaba unha cántara, botaban o leite recén muxido, medíao cunha variña azul, anotaba nuhas tarxetas alongadas os litros e o prezo, pagáballe á xente e, así aos pouquiños, xuntábanse bastantes recipientes de leite nas numerosas pequenas explotacións de Sober que daquelas funcionaban.
Na Galiza actual, o do sector lácteo non é un problema de
produción: prodúcese máis que hai vinte anos, as explotacións leiteiras galegas
mercaron cuota e modernizáronse, mesmo contra a política da UE que procuraba
reducir o potencial do sector. O problema é de organización do mercado: tendo
un mercado de proximidade deficitario o leite galego debería ser máis valorado.
En cambio, o leite producido na Galiza é mercado polas empresas a prezo máis
baixo que o de outros lugares, facendo ruinosa a súa produción. Así, o problema
é político: a falta de soberanía política e financeira de Galiza (máis despois
do expolio do aforro galego e dos únicos instrumentos financeiros do noso País
que eran as caixas de aforro), que non permite desenvolver un sector
transformador dos produtos leiteiros no propio País, apostando pola innovación
(lembremos que o goberno do PP reduciu o orzamento de I+D+i na pasada lexislatura).
Durante vinte anos des-gobernou o PP de Fraga, tendo a disposición as caixas
como instrumentos ao servizo da política da Xunta e fondos europeos que puido
ter usado para crear un sector leiteiro puxante e non o fixo, e agora tod*s
choramos cando a situación do sector leiteiro é desesperada, con prezos que non
cubren a produción mentras o cartón de leite se atopa a menos de 50 céntimos
nalgunhas grandes superficies.
Que morra o sector lácteo non é só perder milleiros de
postos de traballo, senón tamén – en Sober ben o sabemos – perder a verdadeiros
axentes de xestión do territorio, as gandeiras e gandeiros, poñendo aínda máis
en risco medioambiental o noso rural, e deixar esmorecer a vida do mundo galego
rural, deixando ás sociedades indefensas, sen continxentes de xente moza que
loite por servizos cada vez máis escasos (reducen as prazas médicas, eliminan
aulas en infantil e primaria…), re-convertindo pola forza a rica cultura rural
en xantares mastodónticos en polideportivos o día da festa dos avós, condenándonos
a unha agonía visíbel que nos enche de dor o corazón.
Podemos producir e facelo cun modelo que reduza os custes
ambientais e mellore a calidade do leite. Podemos acadar a soberanía alimentaria
do noso pobo e contrubuír así dende Galiza a un dos retos da Humanidade, cando
cada vez menos compañías transnacionais controlan a produción alimentaria,
mentras se perpetúa a fame. Hai, a nivel mundial, unha vontade de exterminio do
campesiñado, sector social que pode protagonizar unha rebelión contra o este
inxusto sistema global: se o campesiñado e os pobos non controlamos o noso
sector alimentario básico, dominarannos totalmente, a nosa vida dependerá do
lucro duns poucos. E iso é internacionalismo, non o mercado
"desregulado". Así, o estado do sector lácteo galego e a valente
resistencia que están a desenvolver gandeiras e gandeiros hai que enmarcala
nesa loita mundial pola soberanía alimentar, que é unha loita pola liberdade e
a dignidade humana.
E, de todo aquilo da recollida de leite, que queda agora en
Sober? As famosas cántaras onde se gardaba o leite, agora reutilizadas coas
pinturas que ensinan a facer nos cursos de manualidades que organiza ASAJA financiados
con fondos europeos, que manda moito carallo. Metáfora perfecta e perversa da
evolución do País neste último cuarto de século.
En Sober afogaron o sector leiteiro, non permitades que pase
o mesmo noutras comarcas leiteiras galegas. Porque os nenos e nenas galegas do
rural teñen dereito a saber a qué sabe unha boa cunca de leite da Pinta ou da
Morita, teñen dereito a saber o que vale unha vaca.